Intermediair voorziening niet verdiende provisie

De laatste tijd is er veel aandacht geweest voor de provisies van de assurantie tussenpersonen in de media en dit leidt misschien ook tot een waakzame fiscus bij de vaststelling van de jaarwinst van deze beroepsgroep. De verschillen in argumenten voor de vaststelling van voorzieningen voor (“niet-verdiende”) provisies door assuradeurs en de beoordeling daarvan door de fiscus zijn echter van oudsher en nog altijd levensgroot.

Goed koopmansgebruik

Voor ondernemers wordt de jaarwinst overeenkomstig het begrip goedkoopmansgebruik bepaald. De inhoud van dit begrip staat niet omschreven in de wet zelf, maar wordt bepaald aan de hand van een uitgebreide reeks jurisprudentie. De in 2001 ingevoerde Wet op de inkomstenbelasting 2001 heeft hierin geen wijziging gebracht.

Het is goed koopmansgebruik kosten te nemen als je als ondernemer denkt dat je die kunt verwachten en opbrengsten te nemen als je zeker bent dat je die ook ontvangen zult. Goedkoopmansgebruik legt een relatie tussen de verrichte werkzaamheden en de vergoeding daarvoor. In oude jurisprudentie is onderscheid gemaakt tussen schadeprovisie en levenprovisie.

Bij de prolongatieprovisie van schade werd nog onderscheid gemaakt tussen beheersprovisie en incassoprovisie.

Schadeprovisie

In een uitspraak van het hof Leeuwarden in 1980 werd van de ontvangen prolongatieprovisie 75% geacht te zijn boor het beheren van de polis en 25% voor incassowerkzaamheden. De vraag is of deze verdeling nog juist is en of het accent van de provisie niet meer ligt op beheerswerkzaamheden. Bij maatschappij incasso is de provisie geheel te beschouwen als beheersprovisie.

Uitgaande van een gelijke spreiding van de provisie ontvangsten over het jaar werd 50% van de beheersprovisie en 50% van de incassoprovisie toegerekend aan het lopende jaar en kon de rest worden doorgeschoven naar volgend jaar.

Levenprovisie

In dezelfde uitspraak werd de beheersprovisie gesteld op 20% en de incassoprovisie op 80%.

Uitgaande van een gelijke spreiding van de provisie ontvangsten over het jaar werd 50% van de beheersprovisie en de incassoprovisie toegerekend aan het lopende jaar en kon de rest worden doorgeschoven naar volgend jaar.

In het arrest werd geen voorziening opgenomen voor het terugbetalingsrisico van provisie bij voortijdige beëindiging van de polis.

Praktische handreiking verwerking provisie in de jaarrekening

De meeste schadeverzekeringen prolongeren jaarlijks. En de ontvangen provisie is bedoeld de inspanning voor het komende jaar te vergoeden aan de assurantie tussenpersoon.

Door gebruik te maken van een tabel bijvoorbeeld in Excel kan de periodiek toe te rekenen provisie tamelijk nauwkeurig worden bepaald. Bijvoorbeeld de in april ontvangen provisie van € 36.000 kan dan voor 9/12 is € 27.000 worden toegerekend aan het lopende jaar en de rest komt ten gunste van het volgende boekjaar.

Voor wat betreft levensverzekeringen is het de vraag of de oorspronkelijk toegestane verdeling nog wel kan worden gehanteerd. Op dit moment zou een verdeling 50% sluit en de rest beheersprovisie wellicht meer recht doen aan de situatie.

Voor zover de assurantie tussenpersoon in het verleden heeft gekozen voor het vormen van een voorziening, zal hij dat veelal hebben gebaseerd op de uitspraak van het Hof van Leeuwarden van 1980. De verdeling 20% beheersprovisie en 80% incassoprovisie lijkt nu niet meer verdedigbaar. Zeker als de tussenpersoon ervoor heeft gekozen de provisie te ontvangen als een beheersprovisie. In het laatste geval pleit ondergetekende voor eenzelfde verwerking als die van de schadeprovisie.

Nog niet zo lang geleden is bij een assurantie tussenpersoon de voorziening niet verdiende provisie gecorrigeerd naar een door de belastingdienst gehanteerd ervaringscijfer en voor terugboekingen. Helaas voor de tussenpersoon in zijn nadeel en de winst werd gecorrigeerd.

Als u in uw praktijk een ander systeem wenst te hanteren kunt u beter vooraf met de belastingdienst overleggen. Wij willen u graag van dienst zijn met onze ervaringen.

De provisie die is genoten onder het “oude” regime zal de komende jaren wel uit de administratie lopen.

Verwerking in de jaarrekening en fiscale aangifte

Veelal wordt de post niet verdiende provisie in de jaarrekening verantwoord onder de voorzieningen. Dit is voor wat betreft het terugbetalingsrisico van de leven provisie terecht.

De beheersprovisie is echter niets anders dan een vooruit ontvangen bijdrage en deze dient dan ook te worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen.

Laatstgenoemde verwerking kan echter wel gevolgen hebben voor de beoordeling van de liquiditeit en het beschikbare werkkapitaal.

Een goed gesprek over de verwerking van de niet verdiende provisie in uw jaarrekening en fiscale aangifte? Neem dan contact met mij op.

Gerard van ’t Hul